Đức Thánh Cha: không có phẩm giá nào mà không có việc làm
Thông điệp Video gửi Tuần lễ Xã hội lần thứ 48 của người Công giáo nước Ý
26 tháng Mười, 2017
CTV Screenshot
Hôm 26 tháng Mười, 2017, Đức Thánh Cha Phanxico lặp lại một trong những chủ điểm then chốt của ngài trong một thông điệp video rằng con người không có phẩm giá nào mà không có việc làm và gửi tới những người tham dự Tuần lễ Xã hội lần thứ 48 của giới Công giáo nước Ý (Cagliari, 26-29 tháng Mười, 2017).
Đức Thánh Cha nói, “Phẩm giá của việc làm là điều kiện để tạo ra việc làm tốt: vì thế, nó phải được bảo vệ và thúc đẩy.” Và ngài nhắc lại các trình thuật tin mừng về việc kêu gọi các môn đệ đầu tiên: “Chúa lên tiếng kêu gọi khi con người đang làm việc, như đã xảy ra với những người ngư phủ mà Ngài mời gọi họ trở nên những ngư phủ chài lưới người.”
Dưới đây là bản dịch (tiếng Anh) của ZENIT sứ điệp video Đức Thánh Cha gửi đến Tuần lễ Xã hội lần thứ 48 của giới Công giáo nước Ý.
* * *
Sứ điệp video của Đức Thánh Cha
Anh chị em thân mến,
Tôi gửi lời chào nồng hậu đến tất cả anh chị em tham dự Tuần lễ Xã hội lần thứ 48 của người Công giáo Ý, được tổ chức tại Cagliari. Tôi xin gửi lời chào huynh đệ đến Đức Hồng y Gualtiero Bassetti, chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý, đến các Đức Giám mục tham dự, đến Đức Tổng Giám mục Filippo Santoro, đến các thành viên của Ủy ban Khoa học và Tổ chức, tới các phái đoàn của các giáo phận của Ý, đến các đại diện của các Phong trào và Hiệp hội việc làm và tất cả quý vị khách mời.
Anh chị em tập họp dưới sự bảo trợ và tấm gương của Chân phước Giuseppe Toniolo, Đấng đã thúc đẩy các Tuần lễ Xã hội ở Ý năm 1907. Chứng tá giáo dân của ngài đã được thể hiện trong mọi chiều kích của cuộc sống: tinh thần, gia đình, công việc, xã hội và chính trị. Để khơi nguồn động lực cho công cuộc của anh chị em, tôi xin đề nghị một trong những lời dạy của ngài. Ngài viết, “Chúng ta, những người có đức tin, cảm nhận trong sâu thẳm tâm hồn, [...] rằng người mang ơn cứu độ đến cho xã hội hiện tại chắc chắn sẽ không phải là một nhà ngoại giao, một học giả, một vị anh hùng, nhưng sẽ là một vị thánh, hơn thế nữa là một xã hội của các vị thánh,” (Trích trong Những huấn thị xã hội và những khái niệm). Anh chị em hãy “ghi nhớ nền tảng” này: con người được thánh hóa qua hoạt động làm việc vì người khác, từ đó nối dài hoạt động sáng tạo của Thiên Chúa trong lịch sử.
Trong các Sách Thánh, chúng ta tìm thấy nhiều nhân vật được xác định rõ bởi công việc của họ: người gieo giống, người thợ gặt, người làm rượu, những người quản lý, các ngư phủ, người chăn chiên, thợ mộc như Thánh Giu-se. Nổi bật lên trong Lời Chúa là một thế giới trong đó con người làm việc. Chúa Giê-su, Người chính là Ngôi Lời, đã không nhập thế trong thân phận một hoàng đế hay một vị vua nhưng “đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang, mặc lấy thân nô lệ” (Pl 2:7) để chia sẻ thân phận con người, kể cả những hy sinh mà công việc đòi hỏi, đến mức trở thành một người thợ mộc hay là con một người thợ mộc (x. Mc 6:3; Mt 13:55). Tuy nhiên, còn hơn thế nữa. Chúa lên tiếng kêu gọi khi con người đang làm việc, như đã xảy ra với những người ngư phủ mà Ngài mời gọi họ trở nên những ngư phủ chài lưới người (x. Mc 1:16-18; Mt 4:18-20). Chúng ta cũng có thể kể đến những tài năng được đón nhận như quà tặng và khả năng thể hiện trong môi trường công việc để xây dựng những cộng đồng, những cộng đồng đoàn kết và để giúp những người không thể tự họ sắp xếp cho bản thân.
Chủ đề của Tuần lễ Xã hội này là “Công việc mà chúng tôi muốn: tự do, sáng tạo, chung sức và đoàn kết.” Tôi đã mô tả việc làm của con người như vậy, trong Tông huấn Evangelii Gaudium (Niềm vui của Tin mừng (s. 192). Cảm ơn anh chị em đã chọn chủ đề việc làm này. “Không có việc làm không có phẩm giá”: tôi thường xuyên lặp lại vấn đề này, tôi nhớ là tôi đã nói tại Cagliari vào năm 2013, và tháng Năm vừa rồi tại Genoa. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi việc làm đều là “công việc xứng đáng.” Có những công việc làm mất phẩm giá của con người, đó là những công việc thúc đẩy chiến tranh qua việc sản xuất vũ khí, đó là những công việc bán rẻ giá trị thân xác bằng con đường buôn người cho mại dâm và những công việc bóc lột trẻ em. Làm tăng ca đêm cũng là xúc phạm đến phẩm giá của người công nhân, rồi việc tuyển dụng công nhân bất hợp pháp, những công việc phân biệt đối xử đối với phụ nữ và loại bỏ người khuyết tật. Việc làm theo thời vụ cũng là một vết thương mở cho nhiều công nhân, những người sống trong nỗi sợ hãi bị mất việc. Tôi đã nhiều lần nghe thấy nỗi đau khổ này: nỗi đau khổ mất việc làm; nỗi đau khổ của một người có việc làm từ tháng Chín đến tháng Sáu và rồi không biết là mình sẽ có việc làm vào tháng Chín tới không – hoàn toàn bấp bênh. Điều này trái đạo đức. Nó tàn phá, nó tàn phá phẩm giá, nó tàn phá sức khỏe, nó tàn phá gia đình, nó tàn phá xã hội. Việc làm tăng ca đêm và việc làm theo thời vụ tàn phá. Rồi có những công việc nguy hiểm và nguy hại cho sức khỏe, chúng gây ra hàng trăm cái chết và tàn phế mỗi năm ở Ý.
Phẩm giá của việc làm là điều kiện để tạo ra việc làm tốt: vì thế, nó phải được bảo vệ và thúc đẩy. Với thông điệp Rerum Novarum của Đức Thánh Cha Lê-ô XIII (1891), Giáo huấn Xã hội của Giáo hội được khai sinh để bảo vệ người lao động thoát khỏi sự bóc lột, chống lại lao động trẻ em, công việc 12 giờ một ngày, điều kiện làm việc thiếu vệ sinh tại các nhà máy.
Tôi nghĩ đến những người thất nghiệp đang đi tìm việc làm mà không thể, nghĩ đến những người đã thất vọng không còn sức mạnh để tiếp tục đi tìm việc, và nghĩ tới những người gọi là có việc làm, đó là những người chỉ làm việc vài giờ đồng hồ một tháng và không có cách nào để thoát khỏi cảnh nghèo túng. Với những người ngày, tôi xin gửi tới họ lời này: đừng mất niềm tin. Tôi cũng nói lời này với những người đang sống trong những vùng khó khăn hơn thuộc miền nam Ý. Giáo hội làm việc cho một nền kinh tế phục vụ con người, một nền kinh tế giảm bớt sự bất bình đẳng và nhắm mục tiêu tạo việc làm cho tất cả.
Sự khủng hoảng kinh tế toàn cầu bắt đầu bằng sự khủng hoảng tài chính; sau đó nó chuyển thành sự khủng hoảng kinh tế và việc làm. Sự khủng hoảng việc làm vừa là sự khủng hoảng môi trường và khủng hoảng xã hội (x. Tông huấn Laudato Si’, 13). Hệ thống kinh tế chỉ nhắm mục tiêu vào chủ nghĩa tiêu dùng, không quan tâm đến phẩm giá của công việc và việc bảo vệ môi trường. Điều này phần nào đó giống như chạy xe đạp xì bánh: nó rất nguy hiểm! Phẩm giá và sự bảo vệ bị mất đi khi người công nhân chỉ được xem như một thành phần nhỏ trong quỹ vốn để sử dụng, khi tiếng kêu của những người bị bỏ rơi không được lắng nghe. Những người quản lý không thoát khỏi luận lý này khi họ đưa ra những hợp đồng với những tiêu chuẩn cắt giảm tối đa mà không suy xét đến phẩm giá của việc làm cũng như trách nhiệm về môi trường và tài chính của các công ty. Chỉ suy nghĩ đến việc đạt được lợi nhuận và tính hiệu quả, cuối cùng họ phản bội lại sứ mạng xã hội của họ là phục vụ cộng đồng.
Tuy nhiên, giữa những khó khăn vẫn không thiếu những dấu hiệu hy vọng. Nhiều thực tiễn tốt đẹp mà anh chị em đã đạt được giống như một cánh rừng mọc lên mà không tạo ra âm thanh ồn ào, và chúng dạy cho chúng ta hai giá trị: phục vụ người thiếu thốn và xây dựng những cộng đồng trong đó sự hiệp nhất chiến thắng cạnh tranh. Cạnh tranh: đây là căn bệnh của chế độ nhân tài … Thật đẹp khi chứng kiến sự đổi mới xã hội được sinh ra từ sự gặp gỡ và những mối quan hệ và không phải tất cả mọi tài sản đều trở thành hàng hóa: chẳng hạn lòng tin, sự quý trọng, tình bạn, tình yêu.
Không có điều gì được vượt lên trước thiện ích cho con người và việc chăm sóc cho ngôi nhà chung của chúng ta, thường bị xuyên tạc bởi một mô hình phát triển và nó tạo ra một món nợ môi sinh rất lớn. Sự đổi mới công nghệ phải được dẫn dắt bởi lương tâm và những nguyên tắc phân quyền và đoàn kết. Rô-bô vẫn phải là một phương tiện chứ không thể trở thành thần tượng của một nền kinh tế nằm trong tay của những giới quyền lực; nó phải phục vụ con người và những nhu cầu của con người.
Tin mừng dạy chúng ta rằng Thiên Chúa công bằng với những người làm công đến vào giờ cuối, nhưng cũng không làm thiệt hại đến “sự công bằng” cho những người làm công từ giờ thứ nhất (x. Mt 20:1-16). Sự khác biệt giữa những người làm công từ giờ thứ nhất và giờ cuối cùng không ảnh hưởng đến mức độ cần thiết cho tất cả mọi người đủ sống. Đây là “nguyên tắc của thiện ích” cho ngày hôm nay để không ai bị thiếu thứ gì và để tạo ra nhiều cơ hội làm việc, để làm phong phú đời sống của công ty, cộng đồng người lao động. Trách nhiệm của doanh nghiệp là trao cơ hội thể hiện khả năng cho những người cộng tác của họ, là những người ngược lại có trách nhiệm không chôn giấu những gì họ đã được đón nhận, nhưng phải làm cho nó sinh hoa kết trái trong việc phục vụ tha nhân. Trong thế giới lao động, sự hiệp nhất phải chiến thắng tính cạnh tranh!
Ước mong của tôi là anh chị e trở thành “men xã hội” cho xã hội nước Ý và anh chị em sống theo tinh thần thượng hội đồng giám mục. Thật thú vị khi nhìn thấy anh chị em chạm đến những vấn đề vô cùng thích đáng, chẳng hạn vượt qua được khoảng cách giữa hệ thống giáo dục và thế giới việc làm, vấn đề công việc cho phụ nữ, những công việc chăm sóc, việc làm cho người khuyết tật và việc làm cho người di cư, họ sẽ thực sự được đón nhận khi họ có thể hòa nhập vào với những hoạt động của công việc. Cầu mong cho những suy tư vào thảo luận của anh chị em được chuyển thành hành động và cam kết mới để phục vụ xã hội Ý.
Tôi sẽ dâng lời cầu nguyện cho toàn thể hội đồng của Tuần lễ Xã hội ở Cagliari, và tôi cũng xin anh chị em cầu nguyện cho tôi và cho việc phục vụ Giáo hội của tôi, và tôi xin gửi đến anh chị em Phép lành Tòa Thánh.
[Văn bản chính: tiếng Ý] [Bản dịch (tiếng Anh) của Virginia M. Forrester của ZENIT]
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 27/10/2017]
